Anzola dell'Emilia, Calderara di Reno, Casalecchio di Reno, Castel Maggiore, Castenaso, Granarolo dell'Emilia, Pianoro, San Lazzaro di Savena, Sasso Marconi en Zola Predosa
Bologna is qua inwonersaantal de zevende stad van Italië en het hart van een van de agglomeraties in dat land. De totale omvang van de metropool ligt om en nabij de 1 miljoen inwoners. De telling is gebaseerd op de agglomeratie Bologna–Modena, twee metropolen die bijna aaneengesloten zijn. De Universiteit van Bologna is met haar oprichting in 1088 de oudste universiteit van Europa. Daarnaast staat de stad bekend om zijn grote, grotendeels bewaard gebleven historisch centrum, ondanks de verstedelijking aan het eind van de 19e eeuw en de Tweede Wereldoorlog. Dit is mede te danken aan de renovatie aan het eind van de jaren 60.
De stad heeft enkele bijnamen: "la rossa" ("de rode", wegens de vele rode bakstenen gebouwen in het historisch centrum, volgens sommigen ook wegens de vanouds socialistische signatuur), "la dotta" ("de geleerde", een verwijzing naar de vooraanstaande universiteit) en "la grassa" ("de vette", gezien de culinaire cultuur) en "la turrita" ("de getorende", vanwege de torens in het centrum). De worst mortadella en de Bolognesesaus hebben hun oorsprong in Bologna.
Bologna was in 2000 de ‘culturele hoofdstad van Europa’ en in 2006 de ‘muzikale hoofdstad van Europa’[2] en is sindsdien een UNESCO City of Music. De stad was geselecteerd om mee te doen aan de Wereldtentoonstelling in Shanghai in 2010 als een van de 45 geselecteerde steden in de wereld.[3]
In de middeleeuwen fungeerde Bologna als een vrije stad (gedurende meer dan een eeuw was ze qua bevolkingsomvang de vijfde stad van Europa). Vervolgens maakte ze eeuwenlang deel uit van de Kerkelijke Staat. In 1530 werd Karel V er tot keizer gekroond. De stad werd in 1859 ingelijfd bij het koninkrijk Piemont, de voorloper van Italië.
Bologna met zijn torens in de middeleeuwen (1917), schaalmodel gemaakt door de schoenmaker Angelo Finelli, Collezioni Comunali d'Arte[4]
In de elfde en twaalfde eeuw werd de stad volgebouwd met torens en rond 1200 zou de stad er zo’n 180 omvatten. De reden dat deze gebouwd werden is niet helemaal duidelijk. Mogelijk liet elke rijke familie een toren bouwen om elkaar te imponeren. Een andere reden kan de strijd tussen de Ghibellijnen en de Welfen geweest zijn of de Investituurstrijd waarbij de verschillende families partij kozen. Als de strijd oplaaide verschansten zij zich in hun torens. In de straten werden dan bloedige vetes uitgevochten en vanuit de torens schoten ze met pijl en boog op elkaar. De Italiaanse stad San Gimignano kende in deze tijd een zelfde verschijnsel. De meeste torens werden in de dertiende eeuw weer afgebroken. Een klein deel zou langer blijven bestaan en allerlei functies krijgen. Tegenwoordig zijn er nog vierentwintig over waarvan de naast elkaar staande Asinelli (97 m) en de Garisenda (48 m) het bekendst zijn.
Na de Tweede Wereldoorlog werd de stad een belangrijk industrieel centrum en tegelijkertijd een belangrijk bolwerk van de Italiaanse Communistische Partij. Op 2 augustus 1980 werd Bologna opgeschrikt door een terroristische aanslag in het treinstation van de stad: de zwaarste naoorlogse aanslag in de Italiaanse geschiedenis.
Cultuur
In 2000 was Bologna samen met diverse andere steden culturele hoofdstad van Europa. Sinds 2006 staat de stad op de lijst van muzieksteden van UNESCO. De stad houdt jaarlijks verschillende muziekfestivals. Door de internationale reputatie van de universiteit kent de stad vele buitenlandse studenten en heeft deze ook een aantal campussen die speciaal door buitenlandse zuster-universiteiten zijn gesticht. Bologna heeft een rijk uitgaansleven. Verder heeft het een rijke traditie op het gebied van theater.
Gastronomie
Door haar ligging in een regio waar veel kaas, worst en wijn wordt geproduceerd heeft Bologna zich tot een bekende culinaire stad ontwikkeld. De Bolognesesaus is naar deze stad vernoemd. De saus wordt in Italië echter anders bereid dan in de rest van de wereld gebruikelijk is. Ook wordt deze in Bologna alleen in combinatie met Tagliatelle of Cannelloni geserveerd. De spaghetti Bolognese zoals die buiten Italië wordt gegeten is waarschijnlijk in de Verenigde Staten ontstaan en lijkt sterk op spaghetti Napoletana uit Napels. Ook de worst Mortadella en de amarena-kers zijn in Bologna ontstaan.
Bezienswaardigheden in en rondom Bologna
Bologna heeft een artistieke en culturele binnenstad. Een publiekstrekker heeft het echter niet, waardoor het massatoerisme uitblijft. Het stadscentrum heeft een typische oude-stad-structuur gevuld met goed bewaarde monumenten en bouwwerken.
De Piazza Maggiore, het centrale plein van de stad
Arcaden van de Palazzo della Banca d'Italia
De toren Asinelli, gezien van de Via Rizzoli
Sport
Bologna FC 1909 is de professionele voetbalploeg van Bologna. De club is vaak actief op het hoogste Italiaanse niveau, de Serie A, en is tevens meervoudig landskampioen. Dat gebeurde voor het laatst in 1964. Bologna was speelstad bij het WK voetbal van 1934 en 1990. De wedstrijden werden gespeeld in het stadion dat tegenwoordig Stadio Renato Dall'Ara heet.
Jaarlijks wordt begin oktober in en om Bologna de wielerkoers Ronde van Emilia verreden. Een sleutelrol in het parcours speelt de lastige beklimming naar het heiligdom van het Santuario Madonna di San Luca. Bologna is meermaals een etappeplaats geweest in de wielerkoers Ronde van Italië. Op 30 juni 2024 was Bologna aankomstplaats van een door de Fransman Kévin Vauquelin gewonnen etappe in de Ronde van Frankrijk.
Bologna is een universiteitsstad. De universiteit van Bologna werd in 425 n.Chr. gesticht als school voor rechten. Na de val van het Romeinse Rijk eindigde het onderwijs aan deze school. Vaak wordt het jaar 1088 genoemd voor de instelling als universiteit; het is daarmee de oudste universiteit van Europa.
Een zeer belangrijk document dat de meeste Europese universiteiten aangaat, is de Bolognaverklaring van 1999. Deze werd ondertekend door een dertigtal Europese ministers van (hoger) onderwijs die hun hoger onderwijs wilden harmoniseren. Onder meer het feit dat op de Nederlandse en Vlaamse universiteiten het bachelor-masterstelsel is ingevoerd, is het gevolg van deze verklaring. Bologna wordt daarom al eens als synoniem voor dit proces gebruikt.
Verkeer en vervoer
Bologna is een belangrijk knooppunt voor weg- en spoorvervoer in de noordelijke regionen van Italië. Dit komt vanwege de centralisatie van een belangrijk deel van de mechanische, elektronica- en voedselindustrie in het gebied. Uit het onderzoek van de European Regional Economic Growth Index (E-REGI) uit 2009 blijkt dat Bologna de hardst groeiende Italiaanse stad is en de 47e stad van Europa qua economische groei.[6]
